TÜBİTAK Lideri Hasan Mandal, Kocaeli’nin Gebze ilçesindeki TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nde Kahramanmaraş merkezli zelzelelere ait konuştu. TÜBİTAK’ın desteklediği 550 bilim beşerinin bölgede çalışmalar yürüttüğünü kaydeden Mandal, “Bu yaşamış olduğumuz sarsıntının büyüklüğünü ve oluşturmuş olduğu 11 ili kapsayan şiddeti, çok uygun bilmemiz lazım. Bizim en yakın vakitte yaşamış olduğumuz zelzele, 1999’da Gölcük ile takibindeki Düzce zelzelesi. Onlarla karşılaştırdığımız zaman büyüklüğü ve oluşturmuş olduğu bölgesel genişlik noktası çok farklı. En az yaklaşık 20 kat daha büyük bir zelzeleden bahsediyoruz. Oluşturmuş olduğu bölgenin genişliği de 500 kilometreye yakın. Hasebiyle yalnızca Türkiye’deki bilim insanlarının değil dünyadaki birçok bilim beşerinin söz ettikleri gibi ‘yüzyılın en büyük karasal depremi’ diyoruz lakin bu kayıt altına alınma noktasında çok daha büyük bir sarsıntının hem şiddeti hem de büyüklüğünün tesiri altındayız. Münasebetiyle Hatay, Niğde ve Malatya’da yaşamış olduğumuz zelzeleler, bunun tesirini bize gösterir boyutta” dedi.
‘BÖLGEDE HER 30 SANİYEDE 1 SARSINTI GÖRÜYORUZ’
Deprem bölgesindeki çalışmalara değinen Mandal, “Gaziantep’te zelzele risk tahlili oluşturmak üzere bir çalışma başlatmıştık dolayısıyla bizim orada istasyonumuz vardı. Çabucak ardından bu istasyonlarımızın sayılarını artırdık; şu an bölgede 15 istasyon ile birlikte müşahede yapıyoruz. Bilgilendirme manasında sarsıntı sayılarının 10 bin ulaştığı sayısı var; aslında bu sayı 10 binin çok üzerinde ama hangi büyüklükten itibaren ölçtüğünüze bağlı. Genelde ölçüm noktaları 1.5’in üzerini kabul gördüğü için onun üzeri hesaplanıyor. Aslına bakarsanız bölgede her 30 saniyede 1 zelzele görüyoruz. Geçmişte bunlar yok muydu? Hassaslık manasında bakıldığı zaman düşük büyüklükteki sarsıntılar daima yaşanıyor ama şu an hassasiyet noktası sahiden çok yüksek” diye konuştu.
‘OLUŞAN GERİLMENİN TESİRİ BUNUN UÇ NOKTALARINDA’
Deprem sürecinde çalışmalarını titizlikle yürüttüklerini belirten Mandal, “En çok sorulan sorulardan biri, ‘Bir sonraki kademe ne olacak’ üzere sorular. Birçok bilim beşerinin ortaklaşa konuştuğu; şu an oluşan gerilmenin tesiri bunun uç noktalarında. Malatya, bunun bir uç noktası ne yazık ki bir uç noktası Adana ve öteki uç noktası Hatay. Aslında bunları tek tek şu an yaşıyoruz. Yeniden bilim insanlarımızın söylediği Malatya’da etkin faylarımızın bulunduğu istikametinde. Bir başka tarafı da Adana. Bununla birlikte yeniden bir başka tarafı da bizim konuşmuş olduğumuz bu sarsıntının büyüklüğü ve şiddeti dolayısıyla da başka faylarda hareketlenmelerin ve buna bağlı olarak da oluşturmuş olduğu bir kısmı bağımsız sarsıntılar, bir kısmı artçı sarsıntılar olarak gözlemlediğimiz sarsıntılarla karşı karşıyayız. Şu an TÜBİTAK’ın uyumu ile 119 farklı projemizle 550 araştırmacımızle farklı disiplinlerden bilim insanımız sahada çalışmalarını gerçekleştiriyor” dedi.
‘EN BÜYÜK SORUMLULUK VATANDAŞA DÜŞÜYOR’
Depreme hazırlığa ilişkin Mandal, “Depremleri öncesinden tespit edemiyoruz, ne vakit olacağını ve kesim noktasını bilemiyoruz lakin birebir vakitte da birtakım öngörüler var. Malatya ve Hatay, deniyor; potansiyel olarak Adana denilebiliyor. Bir kere buralarda risk boyutu var. İstanbul, Marmara Bölgesi. Bu mevzuda hem hükümetimiz, devletimiz hem de mahallî idareler seviyesinde ve tabi ki toplum seviyesine yapılması gerek bileşenler var. Bir önceliklendirme yapılıp, biraz evvel saymış olduğumuz kent ve bölgeler başta olmak üzere buralarda kesinlikle sismik risk değerlendirilmesinin kesinlikle yapılması gerekiyor. Birtakım kentlerimiz için yapılmış durumda. Bu çalışmaların yapıldığı yerleri biliyoruz lakin uygulama noktasında kesinlikle gelişim noktamız var. Burada da en büyük sorumluluk vatandaşa düşüyor. Bunu sorgulamaları lazım. ‘Deprem ne zaman olacak’ sorusundan çok ‘Benim ilimin, ilçemin çalışması var mı, sismik risk tahlilimiz, haritalarımız var mı, üstyapı ve yapı stoku anlamında belediyem, devletim ne yapmış’ demesi lazım. Bunların uygulanıp, uygulanmadığını sorgulaması lazım” diye konuştu.
‘DERİNGÖRÜ İLE 267 BİREYİ TESPİT ETTİK’
‘Deringörü’ programı hakkında da bilgi veren Hasan Mandal, “‘Deringörü’ programı, güvenlik ve istihbarat emeli ile geliştirmiş olduğumuz bir tahlildi. 2015 yılında geliştirmiştik, bu periyotta Aile ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’nın talebi üzerine kullandık. Zelzelenin birinci haftasını hatırlarsak birçok enkazdan kurtarılan ve kendini söz edemeyen çocuklarımız ve hatta yetişkinlerimiz vardı. Dün itibarıyla 276 birey, büyük çoğunluğu bebek ve çocuk, program ile tespit edildi. Bu, bizim için değerli. Bu program için bu devrin bir kazanımı, diyebiliriz” dedi.
0 Yorum