Kahramanmaraş merkezli 2 sarsıntının akabinde İstanbul Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı, sarsıntı bölgesinde çöken binalarda inceleme yapmak üzere Tekirdağ Cumhuriyet Başsavcılığı’ndan uzman grup istedi.
Talep üzerine Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Çorlu Mühendislik Fakültesi İnşaat Kısmı’ndan öğretim üyesi inşaat mühendisi Dr. Ahmet Bal’ın da ortalarında olduğu mimar, inşaat ve jeoloji mühendislerinden oluşan 10 kişilik heyet, Adıyaman’a gitti. Akademisyenler, çöken binalarda inceleme yapıp numuneler aldı, hazırladıkları raporu da Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı ile Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na sundu.
‘YAPI STOKU MAALESEF ÇOK ESKİ’
Dr. Ahmet Bal, görevlendirildikleri Adıyaman merkez ve ilçelerinde 8 gün boyunca binaların enkazını incelediklerini söyledi. Yapıların yıkım sebebini tespite çalıştıklarını belirten Bal, Adıyaman’da 1500’e yakın ağır enkaz bulunduğunu, kendilerinin 200 binayı inceleyip, ispatları ve bilimsel bilgileri topladıklarını kaydederek, şunları söyledi:
“En değerlisi aslında şöyle, eksiklik, yapı stokumuz maalesef çok eski. İncelediğimiz yapıların yüzde 95’i, 1998’in öncesinde yapılmış. Tabi ki bunlar yönetmeliğin gereklerine sahip değildi. Örneğin beton materyalle ilgili, bilhassa yapısal dizaynla ilgili özellikleri, bunlar eksik olduğu için yıkım bu kadar ağır oldu. Mesela bölgede TOKİ’nin yaptığı binalarda, kimilerinde çatlak bile yoktu lakin bu 1998 öncesindeki yapılan yapılar maalesef bu kadar büyük yıkımın yaşanmasına yol açtı. Biz heyet olarak aslında gitmeden evvel AFAD ile birlikte bölgedeki istasyonları, ivme kayıt istasyonlarını değerlendirdik ve ivmeleri elde ettik. Tabi bu ivmeler zelzelenin büyüklüğü açısından çok kıymetliydi, sarsıntının büyüklüğü açısından ve bu binalara tesirinde şunu gördük. Beklenenin neredeyse 3 katı büyüklüğünde binalara kuvvetler gelmişti ve hatta bizim Türkiye’deki fay sınırlarında çok yaygın görünmez lakin düşey ivmeler de vardı. Yani yapılarımız yalnızca doğu, batı, kuzey, güney istikametinde değil. Birebir vakitte düşeyde de salınım yaşamışlardı. Bunun büyük olmasının en değerli sebebi, iki kez art geriye meydana gelmesi ve tabi bu beklenenin çok üzerinde ivmeler kaydıydı. Biz bilim heyeti olarak öncelikle bu ivme kayıtlarını ve yapılara gelen kuvvetlere hesapladık” dedi.
‘BÜYÜK TAŞLAR DEMİRLE BETONUN ORTASINDAKİ ADERANSI ENGELLEDİ’
Dr. Ahmet Bal, inceledikleri binalarda bilinenin bilakis deniz kumu olmadığını belirterek, “Binaları yıkan sebep bizim agre dediğimiz beton içerisindeki taşlar. Bunların belirli boyutta olması lazım. Donatı aralığını yani 2 santimetreyi geçmemesi lazım. Bizim gördüğümüz 7-8, 10 santim çapında elenmeden kullanılmış agregalar vardı. Bu agrelar betonarmenin en temel unsuru, betonla çeliğin bir aderansıdır. Taş büyük olunca aderans sağlanmıyor ve maalesef beton görevini gerçekleştirmiyor. Bunun kıymetli bir sebebi de yapıların birdenbire göçmesine yol açıyor. Yani kolon boyutunda vesaire bir eksiklik olsa tahminen farklı bir göçme sistemi olur ancak burada elenmeden kullanılan, şuurlu kullanılmayan büyük taşlar demirle betonun ortasındaki aderansa engellediğinden yapıların ani bir biçimde göçmesine yol açmıştır” diye konuştu.
‘HAZIR BETON ÇOK SINIRLI’
Binaların çökmesine, mıcırların elenmeden kullanılmasının da neden olduğunu söyleyen Bal, “Normalde bu mıcırların muhakkak bir boyutu geçmemesi gerekiyor. Betonun beton olarak kompozit özelliğini gösterebilmesi için bunun muhakkak bir boyutu agrega çapı dediğimiz bu çapın donatı boyutunu aşmaması gerekiyor. Bu da tabi yapının kesmeden ötürü ani bir halde göçmesine yol açıyor. Öncelikle tabi yapılar çok eski olduğu için, o vakit da hazır beton kullanımı da çok yaygın değil. Bizim bölgede gördüğümüz şeylerden bir tanesi de hazır betonun çok hudutlu kullanımı. Zira yapıların hepsi eski hepsi 90, yani aşağı üst tamamı 1998 öncesi yapılar ve bu 98 direktörün öncesinde de hazır beton kullanımı bu kadar yaygın değildi. Maalesef elenmeden de bu agregaların kullanılması bence en büyük sebeplerden biri” dedi.
Adıyaman’daki çalışmaları devletin, savcıların desteklediğini de vurgulayan Ahmet Bal, “Bizim gerekli delilleri toplamamıza imkan tanıdılar ve bu hususta mümkün olduğu kadar ellerinden ne geldiyse özverili bir formda bizim işimizi kolaylaştırdılar. Biz de bunları tekrar laboratuvarlarımızda inceleyeceğiz, bilgisayarlarda tahlillerini yapacağız” diye konuştu.
0 Yorum