Kahramanmaraş Pazarcık’ta 6 Şubat’ta 04.17’de 7.7, aynı gün Elbistan’da ise saat 13.24’te 7.6 büyüklüğünde sarsıntı meydana geldi. Sarsıntıda binlerce bina yıkılırken, 35 binden fazla insan hayatını kaybetti. Enkaz kaldırma çalışmaları devam ederken binalarda zelzelenin tesirini en aza indiren, ayakta kalmasını sağlayan ‘sismik izolatörler’in konutlarda kullanılması tartışılıyor.
ŞENTÜRK: YANAL İVMENİN ÜST KATLARA ÇIKMASINI ÖNLÜYOR
Başakşehir’de sismik izolatör kullanılarak yapılan konut projenin Teknik İşlerden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Ömer Faruk Şentürk hususa ait bilgi verdi. Sarsıntının büyüklüğünden kaynaklı ortaya çıkan yanal ivmenin çok büyük olduğunu söyleyen Şentürk, “Sismik izolatörlerin de gayesi bu ivmenin binanın üst katlarına en az derecede tesir etmesini sağlamak. Bizler artık konut projelerinde kullanmaya başladık. En kıymetli katkısını zelzele bölgesindeki kent hastanelerinde gördük. Lakin bir binada sismik izolatör varsa bu bina sağlamdır yoksa değildir diyemeyiz. Ülkemiz sarsıntı neslinde bulunuyor, yönetmelikler bunlara nazaran hazırlanıyor. Konutun yapılacağı taban çok kıymetlidir. Tabana uygun yapılan statik proje akabinde kalite denetimden geçmiş gerçek inşaat gereci, yapının projeye uygun inşa edilmesi ve alanda denetleme üzere faktörleri bir ortaya getirmek lazım” diye konuştu.
SONRADAN APARTMANLARA EKLENEBİLİR Mİ?
Sismik izolatörlerin farklı tipleri olduğunu anlatan Şentürk, “Alıp direkt binaya uygulayamıyorsunuz. Binanın hatta blokların özelinde dizaynın izolatöre nazaran yapılması gerekiyor. Mimari, statik, elektrik projenizin buna nazaran olması lazım. Örneğin izolatörlü binada kullanacağınız sıhhi tesisatın materyalleri bile buna nazaran olmalıdır, özel materyaller kullanmalısınız. Binada sismik izolatör yoksa sonradan yapmak isterseniz üstte saydıklarımı yenilemeniz gerekir. Tabanın, taşıyıcı sistem uygun mu bakılmalı zira kolonda izolatörün geleceği kısım kesilir, ortaya konur. Binaya sonradan dahil edilebilir ancak fazla parametresi var” tabirlerini kullandı.
“BİNA DİĞER BİNAYA YAPIŞIKSA İZOLATÖR EKLENEMİYOR”
Sistemin maliyetini de aktaran Şentürk, “Sıfırdan bir binayı yapacağınız vakit toplam inşaat maliyetine yüzde 10-15 civarı tesiri vardır. Fakat hazır binaya sonra izolatör eklemek isterseniz, bireyleri tahliye etmeniz tetkikleri yapmanız lazım maliyeti 2-3 katına çıkar. Kolon sistemine farklı perde beton sistemine farklı sismik izolatör eklenir. Şayet bina bitişik nizamda yapılmışsa yanında öbür apartmanlar varsa izolatör ekleyemezsiniz. Zira sistemin özelliği zelzele sırasında sağa ve sola binanın hareket etmesidir. Kurşun çekirdekli kauçuk ve sarkaç tipi izolatör dediğimiz 2-3 tipi var. Bunlar binanın yerine, yüküne, hareket kabiliyetine nazaran uzmanlar tarafından karar verilip uygulanıyor. Aşikâr vakit aralıklarında bakım gerektiren modelleri var lakin kimileri hiç bakım istemiyor” dedi.
SÜMER: YAPININ ÖBÜR TAŞIYICI ELEMANLARININ DA SAĞLAM OLMASI GEREKİR
TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Lideri Fusun Sümer de hususa ait yaptığı yazılı açıklamada şu sözleri kullandı:
“Sismik izolasyon, yapı dizaynında zelzele gücüne müdahale etmek için yapının temel düzeyinde yahut rijit bir bodrum katı varsa bodrum katı üst düzeyine yerleştirilen ileri teknolojik aygıtlarla sarsıntı gücünün üstyapıya tesirini azaltan ve sarsıntı anında yapının denetimli hareket etmesini sağlayarak koruyan uygulamadır. Zelzele sonrası “hemen kullanım” gerektiren hastane, itfaiye, data merkezleri, okullar, köprü ve viyadükler üzere varlığından kısa periyodik de olsa vazgeçilmemesi gereken yapılar için sismik izolasyon elverişli bir yoldur.
Sismik izolasyonun kullanılabilir olması için yapının başka taşıyıcı elemanlarının da sağlam olması gerekir. Tasarım, uygulama ve kontrol basamaklarının tümü titizlikle yapılmalıdır. Sismik izolasyonun projelendirme çalışmalarının hakikat yapılması, taban zayıf ise kesinlikle evvel taban uygunlaştırma çalışmalarının tamamlanması gerekir. Sıvılaşma potansiyeli olan çok zayıf yer üzerine inşa edilecek bir yapıda sırf radye temel yapmak yahut sismik izolasyona güvenmek kâfi değildir.
Mutlaka gereken taban düzgünleştirme çalışmalarının yapılıp, yapı temelinin öncelikle sağlama alınması gerekir. Sismik izolasyon üstyapıya gücün transferini önler, üstyapının denetimli hareket etmesine imkan tanır ve böylece zelzele anındaki can ve mal kaybını engelleyebilir. Burada unutulmaması gereken bir öteki husus üstyapıya ilişkin başka taşıyıcı elemanlarının da kusursuz tasarlanmış ve imal edilmiş olması gerektiğidir.”
0 Yorum